‘Ik kan iedereen die niet zo goed hoort, aanraden naar de audicien te gaan. Laat je testen en neem een gehoortoestel. Probeer er verschillende uit, en neem eentje waar je echt goed mee hoort. Je leven wordt er een stuk beter van!’ Het lijkt een tekst die zo uit een reclamecampagne van een hoorwinkel is geplukt. Maar het komt uit de mond van Hilly Vonk. Een energieke sportieve dame met sprankelende ogen en lieve lach.

Hilly komt aangefietst en parkeert haar sportieve stalen ros naast mijn auto op de parkeerplaats van Groot Kievitsdal in Baarn. Ze ziet er niet uit als iemand van boven de zeventig en dat compliment geef ik haar direct. Ze lacht ontspannen en bedankt me. Ze vertelt dat ze net terugkomen van een weekje weg met hun vier kinderen, alle aanhang én negen kleinkinderen tussen de 3 en 23 jaar. ‘We waren in totaal met 22 mensen. Het was de eerste keer sinds corona dat we weer met z’n allen weg zijn geweest. Een heerlijk groot huis in Zeeland met heel veel slaap- en badkamers. En een grote living waar iedereen een plek had. Het was heel gezellig. Dat staat vast op mijn gezicht te lezen.’

Kost zo’n grote groep haar geen moeite? Even gelet op het hoortoestel? Nee, absoluut niet, zegt Hilly. ‘Het kost me helemaal geen moeite. In zo’n gezelschap functioneer ik prima met mijn hooroplossing. Ik heb een uitstekend en makkelijk te bedienen hoortoestel. Ik hoor alles en doe gewoon mee. Dat was voor dit toestel wel anders.’

Dochter

We nemen een kop koffie en Hilly vertelt dat ze als ze terugkijkt eigenlijk eerder de stap naar de audicien had moeten nemen. ‘Maar ja, daar waar brillen heel gewoon zijn, is een hoortoestel toch omgeven met iets van schaamte. Compleet onterecht, weet ik nu, maar zo voelde het toen wel. Ik deed in begin ook mijn haar over mijn oor heen, moest wennen.’

Hoe realiseerde ze zich dat een hoortoestel wenselijk was? ‘Dat ging eigenlijk geleidelijk. Ik merkte door de tijd heen wel dat ik iets minder hoorde, maar hoe erg veel minder realiseerde ik me pas toen mijn dochter eens zei na een opmerking van mij: ‘Mam, daar hadden we het helemaal niet over!’ Toen schrok ik. Dat vond ik niet leuk, maar haar oprechte reactie gaf me feitelijk het duwtje dat ik nodig had. Nu viereneenhalf jaar geleden heb ik de stap genomen iets te doen aan mijn gehoor. En daar ben ik nog elke dag blij om. Het toestel hoort inmiddels zo bij mij. Ik ben er volledig aan gewend. Het hoort bij het rijtje tandenpoetsen, haarkammen en naar bed gaan.’  

Uitgesproken

Het stempel ‘sportieve betrokken oma’ staat Hilly prachtig. Ze is een zachtaardig mens met een rustige uitstraling. Toch kun je je vergissen, want als ze over haar ervaring met een eerdere audicien spreekt, is ze behoorlijk uitgesproken. Bijna fel. ‘Ik heb het niet zo op met de grote ketens. Mijn eerste keuze daarvoor heeft me behoorlijk geld gekost. Ik ben er de persoon niet naar om daar even over uit te pakken. Ik besteed mijn energie liever op een positieve manier. En daarom zeg ik: iedereen die een hoortoestel of -test overweegt zou naar een audicien moeten gaan die betrokken is en verstand van zaken heeft. Die hoortoestellen zijn pittig prijzig en de verzekering is ingewikkeld genoeg. Daar moet je eerlijk over voorgelicht worden, vind ik. Het is voor mij de reden om zeer tevreden te zijn over Écoutez. Een kleine waarschuwing daarom: wees kritisch en zoek een vakkundige audicien. Voor mij zijn dat niet de grote bedrijven. Zo kwam ik uit bij een persoonlijk en deskundig bedrijf.’

Gewoon doen

Is haar hooroplossing optimaal, vindt ze? ‘Ja, ik denk het wel. Al moet ik me nog wel verdiepen in alle mogelijkheden van mijn hoortoestel. Maar dat doe ik. Er kan een hoop met de toestellen van tegenwoordig. Bellen, muziek afspelen, boeken luisteren en een filter aanzetten zodat je geen ruis hoort. Hoe die geluidsonderdrukking werkte, heb ik bijvoorbeeld moeten uitzoeken. Ben ik even mee bezig geweest, maar eigenlijk is het een kwestie van gewoon doen en ervaren. En als je de voorlichtingsteksten goed leest is het al veel makkelijker. Voor dat uitzoeken ben ik niet meer bang. Al denken ouderen wellicht vaak ‘o, dat is niets meer voor mij, dat kan ik vast niet.’ Dat snap ik, maar je ontzegt jezelf zoveel kwaliteit van leven! Dat is mijn ervaring. En als ik hulp nodig heb, vraag ik het Lisette. Écoutez is een fietsritje bij mij vandaan, dus ik ben er zo. En anders bel ik om te overleggen.’

Makkelijker

We lopen even het bos in en praten gezellig verder. ‘Weten wat je nodig hebt om goed te horen weet je niet zomaar’, voegt Hilly toe. Het is lastig om te weten wat je nodig hebt als je het hebt over slecht horen. Hoe weet je wat je mist? Hoe weet jij dat ik goed hoor? Misschien kan het nog wel beter of makkelijker. Als ik mijn zwager of vriendin vertel dat ik goed hoor, is dat een ongrijpbaar gegeven. Want wat hoor ik? Hoe maak ik hen deelgenoot van mijn goed horen? En hoe zeg ik hen dat zij ook beter kunnen horen? Ik weet dat sommige hoortoestellen behoorlijk veel kosten en niet alles wordt helaas vergoed. Ik kan niet in iemand anders z’n portemonnee kijken. Ik denk dat je je pas realiseert dat een toestel goed is als je met dat toestel alles kunt doen wat jij wilt. Dat geldt voor mij. Ik doe alles wat ik voorheen ook deed. En ik heb ervan geleerd. Van het hele proces. Ik ben open over het hebben van een hoortoestel. Geen haar meer over mijn oren. Omdat ik ervaar wat goed horen kan doen. Omdat ik ervan geniet.’

Jargon

Hilly wil nog graag zo’n ding op tafel, zoals ze het noemt. We moeten lachen omdat we beide het juiste woord in audicien-jargon er niet voor weten. Maar allebei wel weten wat ze bedoelt. Het is een hulpmiddel om beter te horen. Een ronde microfoon die werkt als versterker. Die leg je neer op tafel als je in gezelschap bent, waardoor je nog minder moeite hoeft te doen om alles mee te krijgen. Hilly: ‘Bij de hoortest die ik ooit kreeg, hoorde ik 40-45 procent nog. Nu hoor ik alles. En beter. Dat vind ik zo fijn. Ik ben er echt een leuker mens van geworden En volgens mijn kinderen ben ik meer betrokken bij de gesprekken. Ik doe weer alles, kan weer alles en ben zekerder. Ik kan het iedereen aanraden de stap te zetten en naar een audicien toe te gaan. Dan weet je waar je aan toe bent!’

Annet Koops

Je komt terug van vakantie en bent een beetje verkouden. Dat kan gebeuren. En dat je vervolgens niets zo goed meer hoort met je ene oor, zal dat wel met het verkoudheidje te maken hebben. Achteraf bleek dat een aankondiging van plotsdoofheid. Het overkwam Jacqueline Zandvliet (52) uit Bilthoven vijf jaar geleden. Het veranderde haar leven op talloze fronten.

We zitten op het lommerrijke terras bij het huis waar Jacqueline samen met man en zoon woont. Dochter is al uitgevlogen en komt vaak in het weekend langs. Er zoemt een hommel, vogeltjes fluiten en er waait een zuchtje wind door de bomen die achter het huis staan. Een groene plek waar het met een kopje thee heerlijk rustig kletsen is. ‘Ja, dit is een fijne plek. Niet alleen omdat het je er nauwelijks geluiden van bijvoorbeeld voorbij rijdende auto’s hoort, maar ook omdat we elkaar goed verstaan. En niet afgeleid wordt door anderen.’

Diagnose

Fotograaf Minke en ik zijn op bezoek bij Jacqueline. Ze vertelt haar verhaal vanaf het moment dat ze ontdekte dat ze niet goed meer kon horen met haar ene oor. ‘Als ik mijn mobiel aan mijn hoofd had, hoorde ik minder aan de linkerkant. Daar zocht ik in het begin niets achter. Verkoudheid, dacht ik. Wat neusspray gebruiken en dan lost het probleem vanzelf op. Dat bleek helaas niet het geval. Ik ging op aandringen van mijn man naar de huisarts en die stuurde me door naar het inloopspreekuur van de KNO-arts. Daar kreeg ik een uitgebreide gehoortest en de conclusie daarvan luidde: plotseling doof aan een oor. Kan iedereen gebeuren. Zomaar. Bij mij was een virus hoogstwaarschijnlijk de boosdoener. Ik was zo verbouwereerd door de diagnose, dat ik me niet direct realiseerde wat het allemaal betekende.’

Plezier

Om uit te sluiten dat er meer aan de hand is dan dat virus, gaat Jacqueline voor een scan ook naar het audiologisch centrum. Daar wordt uitgesloten dat het een brughoektumor is, en de diagnose blijft gehandhaafd. ‘Plotsdoof. Ja, en daar zat ik dan. De arts daar zei: als u plezier wilt houden in het horen, dan moet u een hoortoestel aan laten meten. Nou, ik wilde plezier houden in het horen en dus ging ik op zoek naar een oplossing. Ik stapte bij een grote keten in het dorp naar binnen. Daar kreeg ik een toestel aangemeten. In het begin leek dat best een goede hooroplossing. Maar ik was er uiteindelijk toch niet helemaal tevreden mee. Ik mis de middentonen, en dat is best een gepuzzel om die goed te horen. Toen ik een keer terugkwam wist het meisje in de winkel niet waarvoor ik kwam en wat er precies aan de hand was. Ik voelde me niet echt gezien. Dan laat de service toch te wensen over, vind ik. En zo kwam ik via via in Baarn bij Écoutez terecht. Daar voelde het direct anders. Lisette sprak vanuit kennis en ervaring. Dat voel je. Na wat testen, heb ik uiteindelijk een ander toestel gekregen. Naar volle tevredenheid.’

Richtingaanwijzer

Jacqueline blijft positief en plezier houden in horen, zoals ze zich heeft voorgenomen. En dat vergt af en toe best veel. Naast haar plotsdoofheid heeft ze namelijk ook last van oorsuizen en de ziekte van Ménière gekregen. Dat maakt het niet makkelijker. ‘Tja, het is wat het is. Natuurlijk is het lastig en vervelend dat ik me moet aanpassen. Dat ik niet alles kan doen dan dat ik hiervoor deed. Maar ik werk nog gewoon, sport nog, ben nog sociaal betrokken op allerlei vlakken. Ik ben niet in een hoekje gekropen. Waarom zou ik? Ik heb op mijn werk ook gemeld dat ik doof ben, doe er niet geheimzinnig over. Ik schaam me er ook absoluut niet voor. Mijn collega’s vinden het prima. Door het te delen herwin ik zekerheid. Dat voelt goed.

Het bijzondere is dat ik soms geluiden terugvind. Dit komt door het nieuwe gehoorapparaat. Zo hoorde ik laatst weer de richtingaanwijzer knipperen. Dat betekent dus dat ik beter ben gaan horen. Benieuwd of dat soort dingen doorzet. Ik zou het fijn vinden nog scherper en zuiverder te horen dan dat ik nu doe. Maar helemaal honderd procent zal het niet meer worden. Zeg dat ik nu op vijftig procent zit, dan is zeventig procent al een hele verbetering.’

Kiezen

Hoe de slechthorendheid mijn leven heeft veranderd? Jacqueline hoeft niet lang na te denken. ‘Veranderd is best een groot woord. Ik heb mijn leven aangepast. Moeten aanpassen. Maar dat komt voornamelijk door de Ménière. Daar waar het vroeger en dit doen, en daar heen gaan, en ook nog even zus en zo…. is het nu keuzes maken. Ik doe of dit, of dat. Meedoen is goed horen en ingetuned zijn. Dat kost mij heel veel. Als ik een groep zit bijvoorbeeld, op een bbq of verjaardag, vind ik het soms lastig een gesprek te volgen. Om te horen. Begrijp me goed, niet om te luisteren maar om op te vangen wat iemand tegen mij zegt. Vaak is er zoveel geluid om het gesprek heen. Dat leidt af en zorgt voor een soort ruis. Ook als ik uit eten ga, zorg ik dat ik op een bepaalde plaats kom te zitten. Zodat ik strategisch goed zit en niet te veel moeite hoef te doen om te horen. De akoestiek in veel restaurants is vaak slecht en maakt dat luisteren enorm veel energie kost. Door mijn hoortoestel kan ik geluiden wegfilteren en dat scheelt wel. Maar ondanks dat ik een goed hoortoestel heb, kan ik niet alles meer en kies ik waar ik mijn energie aan besteed. En dat ik dan niet meer in slecht weer een berg naar beneden ski… Zo is het dan.’

Brillen

Misschien heeft de toekomstig techniek nog meer verbeteringen in petto, opper ik. ‘Dat zou ik fijn vinden, zegt Jacqueline. ‘Al zal dat er niet goedkoper op worden, denk ik zo. En dat moet ik ook zeggen: ik heb gekozen voor een gehoortoestel dat ik fijn vind, maar dat ook nogal wat kost. Dat kan niet iedereen ophoesten. Aan dat systeem zouden ze nog eens iets moeten verbeteren. Zodat meer mensen, net als met brillen, een tegemoetkoming in de kosten zouden kunnen krijgen. Hoge kosten kunnen je weerhouden om naar de meest optimale oplossing te vragen. Terwijl het weer beter horen je zoveel oplevert. Dat is mijn ervaring.’

Jacqueline is even stil en zegt dan: ‘Als er problemen zijn met het toestel kan ik te allen tijde bij Écoutez aankloppen. Of het nu voor of na sluitingstijd is. Toen ik problemen had kon ik bij haar terecht. Ze heeft ook al eens geregeld dat ik terecht kon in het ziekenhuis vanwege de ziekte van Ménière. Kijk dat is de reden waarom ik graag aan andere mensen die gehoorproblemen hebben: ga naar Écoutez. Ik weet dat het geen reclamepraatje moet worden, maar ik ervaar de service en de aandacht als zeer fijn en zeer oprecht. Zo, dat heb ik toch even gezegd.’ We moeten even lachen met z’n allen om die opmerking. Ik schrijf het dan ook maar even op.

Nieuwsgierig

De bewuste keuzes die Jacqueline maakt brengen haar nog eens ergens. Op plekken waar je iemand met een hoortoestel wellicht niet zo snel zou verwachten. Jacqueline grinnikt. ‘Vorig jaar ben ik met mijn zoon naar de autoraces in Zandvoort geweest. Fantastische ervaring was dat. En geen enkel probleem met mijn hoortoestel, hè? Soms moet je ook gewoon iets proberen. Binnenkort ga ik naar een concert van Edwin Evers en band. Heel nieuwsgierig hoe dat gaat. Ik zal het je laten weten.’

Als Minke en ik het pad aflopen zijn we helemaal blij door de opgewekte toon en gedrevenheid van Jacqueline. Ze staat volop in het leven. Laat zich niet kisten. Plotsdoof of niet.

Annet

PS Jacqueline meldt over het concert: ‘Het viel helemaal niet tegen. Ik heb een fantastische avond gehad ook qua geluid.’